Zo’n zestien keer per jaar wordt er door een (echt)paar een aanvraag gedaan voor een zogenaamde duo-euthanasie. Joyce de Bruin, als arts werkzaam bij het Expertisecentrum Euthanasie, vertelt over haar eerste, recente ervaring hiermee.
‘Zestien duo’s op ruim 7.000 mensen per jaar die euthanasie krijgen, is niet veel. Mijn collega Wim, met wie ik dit traject samendeed, heeft het eerder meegemaakt. Hij vertelde over een ander paar waarbij mevrouw eerst stierf, in de armen van haar man. Daarna kreeg de man de medicatie toegediend. Zo kon hij eerst zijn vrouw nog ondersteunen.’
Wat mooi. Hoe ging dat bij de duo-euthanasie waarbij jij betrokken was?
‘Wim had al een tijdje contact met mevrouw. Zij was dementerend maar nog wel wilsbekwaam. Doordat ze gefrustreerd raakte door de dementie, was ze ook wel eens narrig. Ze wilde niet afhankelijk zijn van anderen. Na een aantal gesprekken werd duidelijk dat het leven van mevrouw beëindigd mocht worden. Toen werd ze rustiger, dat zien we vaker bij dementie. De moeder van deze vrouw had Alzheimer gehad en dat was voor haar een enorm schrikbeeld.’
Was gelijk al duidelijk dat meneer tegelijk met zijn vrouw wilde sterven?
‘Nee. Meneer was ook niet aanwezig bij de gesprekken tussen zijn vrouw en Wim. Pas toen meneer hoorde dat zijn vrouw euthanasie wilde, gaf hij aan dan samen te willen gaan. Meneer was mijn patiënt, Wim was de arts van mevrouw. Ze hadden ook ieder een eigen SCEN-arts, dat moet. Ze mogen immers geen invloed op elkaar uitoefenen. Meneer mankeerde van alles: cardiale problemen, hij had een herseninfarct gehad en een COVID-infectie waardoor hij bedlegerig was. Maar hij was nog heel helder. Het stel woonde in een verzorgingshuis, meneer bivakkeerde in de slaapkamer. Hij gaf in november aan dat hij samen met zijn vrouw euthanasie wilde en dan graag op hun trouwdag in december. Hij had eigenlijk al langer een euthanasiewens maar had die niet geuit omdat hij dat zijn vrouw niet aan wilde doen. Meneer was een romantische hippie, met een staartje en een baard, hij zag er een beetje uit als een Viking. Hij kon smeuïg vertellen over wat zij samen allemaal hadden meegemaakt en over hun reizen met de camper.’
Hoe verliep de euthanasie?
‘Zij waren 48 jaar geleden om 15.15 uur getrouwd en wilden op dat tijdstip samen sterven. Wonder boven wonder is dat gelukt. Toen Wim en ik aankwamen, stonden er overal kaarsen, hingen er veel foto’s van het stel en tekeningen van vlinders, gemaakt door de kleinkinderen. Ze hielden elkaars hand vast en keken elkaar aan. Hun zoon en dochter lagen tegen hen aan. Er was muziek, hun favoriete nummers. Dat maakte mevrouw rustig, die bekende liedjes. Wim heeft de infusen geprikt, de eerste bij mevrouw. Linda, de dochter, stelde haar moeder gerust en vertelde nogmaals wat er ging gebeuren. Meneer pinkte af en toe een traantje. Hij wilde graag Stairway to heaven horen tijdens hun overlijden. Dat gebeurde. Wim en ik hebben de medicatie toegediend en het echtpaar overleed precies om 15.15 uur, hand in hand. Daarna klonk Our house, het nummer waar ze jaren geleden voor het eerst samen op gedanst. Zo mooi.’
Wat een bijzondere situatie, wat deed dat met jou?
‘Ik vond het heel ontroerend en heb wel een traantje gelaten.’
Denk je dat er, mede door de vergrijzing, vaker duo-euthanasie aangevraagd gaat worden?
‘Dat weet ik niet, het zou kunnen. Het is een mooie gedachte maar het moet dan ook maar net zo uitkomen dat er bij beiden sprake is van ondraaglijk lijden. Het blijft een moeilijke én moedige beslissing. Zo’n aanvraag wordt als twee aparte casussen behandeld, hoewel het kan gaan om een systeem van twee entiteiten die elkaar overeind houden waardoor je ze niet helemaal los van elkaar kunt zien. Maar de wet is strikt, er mag geen enkele invloed van buitenaf zijn.’
De handen van het echtpaar
In de column van Linda, dochter van het echtpaar waar Joyce de Bruin in dit interview over vertelt, lees je hoe zij de wens en het overlijden van haar ouders heeft ervaren.
De redactie van Carend houdt even vakantie. Op onze website en via social media delen we deze maand de meestgelezen artikelen en columns van het afgelopen jaar. Wij wensen iedereen een fijne zomer toe, op vakantie of thuis, in ons eigen land of ver weg. En voor iedereen die doorwerkt: werk-ze!
Op 1 november vindt in Jaarbeurs het Congres 'Zorg in de Stervensfase' van Carend plaats met tal van experts en inspirerende workshops. Wees er snel bij! Tot 1 september geldt een vroegboekkorting. Meer informatie hier.