Op 1 maart zal Carend een avond organiseren over Palliatieve Zorg voor Daklozen. Een belangrijk onderwerp, want zij hebben vaak last van complexe en chronische comorbiditeit, waardoor ze gemiddeld jong overlijden. Er is echter weinig toegang tot palliatieve zorg. Daklozen zien levenseindezorg vaak niet als prioriteit en drugsverslaving verhindert adequate zorg. Daarnaast hebben veel daklozen weinig ziekte-inzicht en een beperkt sociaal netwerk. Investeren in een vertrouwensrelatie met de dakloze kan helpen de behandelbarrières te doorbreken.
Om inzicht te krijgen in de zorgen, behoeften en voorkeuren van daklozen op het gebied van palliatieve zorg voerden onderzoekers van het VUmc een systematisch literatuuronderzoek uit.
Bij mensen die dak- of thuisloos zijn, is in de laatste levensfase vaak sprake van een complexe combinatie van lichamelijke, psychosociale en verslavingsproblemen. Het tijdig bieden van palliatieve zorg die past bij behoeften en zorgen van mensen die dak- of thuisloos zijn is vaak een lastige opgave voor professionals. In 2018 voerde Nivel een systematische review uit met als doel om wetenschappelijk bewijs samen te vatten over:
(a) de zorgen, behoeften en voorkeuren ten aanzien van palliatieve zorg van mensen die dak- of thuisloos zijn
(b) bevorderende en belemmerende factoren voor het leveren van kwalitatief goede palliatieve zorg aan mensen diedak- of thuisloos zijn.
23 studies voldeden aan de inclusiecriteria; vijftien studies waren kwalitatief en acht studies waren kwantitatief. Veel van de zorgen, behoeften en voorkeuren betreffende palliatieve zorg aan dak- en thuislozen bleken gerelateerd aan drugsverslaving die adequate zorg belemmert, palliatieve zorg als iets van een lage prioriteit, beperkt inzicht in de eigen conditie en weinig of geen steun van familie en vrienden. Belemmerende en bevorderende factoren hadden vaak te maken met de houding van professionals: een respectvolle benadering en respect voor waardigheid van dakloze personen is belangrijk voor kwalitatief goede palliatieve zorg.
De conclusies van dit onderzoek waren dat een patiëntgerichte, laagdrempelige aanpak waarbij bewustwording van de zorgen van mensen die dak- of thuisloos centraal staan bij professionals, is nodig om de juiste palliatieve zorg tijdig en op maat in te kunnen zetten. Training, educatie en ervaring van experts zijn hierbij van belang.
Veel daklozen gaven aan bang te zijn voor de dood. Ze waren vooral bang voor een nare, eenzame, anonieme dood. Ze hadden vaak geen goede ervaring met hulpverleners en weinig vertrouwen in goede zorg in de laatste levensfase. Bijna alle daklozen gaven aan dat ze een volledig reanimatie en behandelbeleid wensen.
Zorgverleners gaven aan dat hulpverlening moeilijk is, omdat daklozen palliatieve zorg niet als prioriteit zien en pas in een late fase om hulp vragen. Het plannen en nakomen van zorgafspraken verloopt vaak moeizaam. Verder staat drugsverslaving een goede behandeling in de weg, ook doordat ziekenhuizen een zerotolerancebeleid hanteren.
Vooral huisartsen in binnensteden en in de buurt van maatschappelijke opvangvoorzieningen zien geregeld dakloze patiënten in hun praktijk. Op basis van dit literatuuronderzoek adviseren de auteurs te investeren in een vertrouwensrelatie om de interactie te verbeteren. Een open niet-oordelende houding helpt, waarbij de huisarts de behoefte aan vrijheid van de dakloze respecteert. Geef pragmatische en laagdrempelige behandeladviezen. Betrek familie alleen bij de behandeling op verzoek van de dakloze.
Lees: Palliatieve zorg voor daklozen: een systematische review van zorgen, behoeften en voorkeuren van daklozen, en belemmerende en bevorderende factoren voor het verlenen van palliatieve zorg.: https://www.nivel.nl/nl/publicatie/palliatieve-zorg-voor-daklozen-een-systematische-review-van-zorgen-behoeften-en
Webinar 1 maart 20.00 uur
Op 1 maart zullen onderzoeker van het UMC Amsterdam Hannah Klop en verpleegkundig specialist Margriet Wieles van Hospice Kuria in Amsterdam uitgebreid ingaan op de problematiek en mogelijke oplossingen. Het webinar is interessant voor iedereen met betrokkenheid bij de palliatieve zorg en voor iedereen met betrokkenheid bij de zorg voor daklozen. Voor zorgverleners (artsen, verpleegkundigen, verzorgenden, verpleegkundig specialisten in accreditatie aangevraagd.
Inschrijven webinar 1 maart (20.00 uur): https://www.carend.nl/webinars#palliatieve-zorg-voor-daklozen
Lees het interview met Margriet Wieles en Hannah Klop: "Palliatieve zorg bij daklozen. Ons ideaal is dat mensen sterven op de plek waar ze graag willen sterven." https://carend.nl/artikel/palliatieve-zorg-bij-daklozen-ons-ideaal-dat-mensen-sterven-op-de-plek-waar-ze-graag-willen-sterven