Prof. Dr. Ir. Jan Rotmans is hoogleraar duurzaamheid en transitiekunde, internationaal erkend als één van de toonaangevende denkers op het gebied van maatschappelijke transitieprocessen. Hij richt zich op crisisgevoelige systemen en hoe wij die kunnen transformeren naar duurzamere, mensgerichtere structuren. Hij identificeert maar liefst elf transities die nú nodig zijn om onze samenleving leefbaar te houden – voorbij de bekende angst voor verandering en dicht bij de kernwaarden van vertrouwen en veerkracht
Op het congres Connecting Communities – met als thema Leven tot het laatst, dat doe je samen! – dat op 4 september a.s. in Vianen plaatsvindt, verzorgt Rotmans de plenaire lezing van 13.10 tot 13.40 uur over “De wereld van transities en de verbinding naar de zorg”.
Wil je meer weten over het programma van het congres kijk dan hier. Wil je je inschrijven, dan kan dit via deze link.
Rotmans zal tijdens zijn lezing illustreren hoe het huidige zorgstelsel voornamelijk is ingericht op winst, bureaucratie en efficiëntie, en hij pleit voor een verschuiving:
- Van “rendement” naar “rendemens”: terug naar een zorgmodel gebaseerd op aandacht, tijd en oprechte relaties.
- Preventie als kernstrategie: gezondheid niet alleen genezen, maar vooral behouden en versterken.
- Verbinding van hoofd én hart: een evenwicht tussen rationeel denken en compassievol handelen.
Volgens Rotmans vormt dit de sleutel om te komen tot een volhoudbaar en menswaardig zorgsysteem waarin mensen écht centraal staan
Waarom de bijdrage van Jan Rotmans nú zo belangrijk is
Er zijn van die lezingen die niet alleen kennis overbrengen, maar een ander licht werpen op de wereld waarin we leven. De bijdrage van Jan Rotmans op het congres Connecting Communities is daar een voorbeeld van. Want wat heeft een transitieprofessor eigenlijk te zoeken op een congres over palliatieve zorg?
Meer dan je op het eerste gezicht zou denken.
We leven in een tijd waarin de zorg piept en kraakt. De samenleving vergrijst in rap tempo, het aantal chronisch zieken stijgt, en de kosten rijzen de pan uit. Zorgverleners werken zich uit de naad, maar ervaren steeds vaker dat hun werk niet meer in verhouding staat tot wat mensen echt nodig hebben. Specialisaties nemen toe – wat efficiëntie belooft – maar in de praktijk raakt de zorg steeds meer versnipperd. Patiënten verdwalen in het systeem. De menselijke maat raakt zoek.
En juist daar komt Rotmans in beeld. Hij kijkt niet naar zorg als een verzameling instellingen, regels of behandelingen – maar als een systeem in beweging, of beter gezegd: in transitie. Hij legt bloot waar het wringt: niet alleen in de zorg zelf, maar in de manier waarop we als samenleving omgaan met kwetsbaarheid, sterfelijkheid en onderlinge verbondenheid. En hij laat zien: het kan anders. Niet morgen, maar vandaag al.
De vragen die hij stelt, raken de kern van wat zorg zou moeten zijn. Waarom voelt stervensbegeleiding in een thuissituatie soms rijker en menselijker dan een ziekenhuisopname? Waarom wordt aandacht, tijd en nabijheid niet als ‘behandeling’ gezien? En hoe komt het dat vrijwilligers en naasten vaak beter weten wat iemand nodig heeft dan het systeem waarin diezelfde persoon al maanden meedraait?
Rotmans koppelt deze vragen aan concrete inzichten. Hij confronteert het publiek met de tekortkomingen van het huidige systeem – maar blijft daar niet in hangen. Integendeel. Hij neemt de zaal mee langs voorbeelden van zorginnovaties die wél werken. Initiatieven waarin co-creatie, nabijheid en sociale netwerken centraal staan. Geen blauwdrukken van bovenaf, maar bewegingen van onderop – precies waar transitie begint.
Zijn lezing is daarmee meer dan een inspirerend verhaal. Het is een uitnodiging tot actie. Een oproep aan zorgprofessionals, beleidsmakers en betrokken burgers om hun rol te herzien. Niet in isolement, maar in verbinding met elkaar – en met het grotere geheel.
De kracht van context: Rotmans in het hart van het congres
Het programma van Connecting Communities is zorgvuldig opgebouwd rondom diezelfde gedachte: zorg is niet iets dat je alleen doet. Het is iets dat je samen draagt.
Jan Smelik laat zien hoe zorgzame gemeenschappen in de praktijk vorm krijgen – met voorbeelden van voorzorgcirkels en buurtinitiatieven die laten zien wat er mogelijk is als je de mens als uitgangspunt neemt. Otwin van Dijk benoemt de kloof tussen domeinen – zorg, sociaal werk, gemeenschap – en onderzoekt hoe die overbrugd kan worden. En in interactieve sessies krijgen deelnemers tools aangereikt om die verbinding ook in hun eigen werkpraktijk te leggen: via Positieve Gezondheid, cultuur-sensitieve zorg en verbindende communicatie.
Binnen dit geheel fungeert de lezing van Rotmans als een kompas. Hij duidt het grotere verhaal – het ‘waarom’ achter de veranderingen die we in de praktijk proberen vorm te geven. Zijn boodschap is duidelijk: als we willen dat zorg toekomstbestendig, mensgericht en houdbaar blijft, moeten we durven denken in nieuwe structuren. Niet harder werken in het oude systeem, maar samen bouwen aan iets nieuws.
Jan Rotmans’ bijdrage aan het Connecting Communities-congres op 4 september is van strategisch belang. Hij levert niet alleen inhoudelijke verdieping, maar biedt ook een kader voor duurzame verandering. Zijn pleidooi om systemschaal te verbinden met menselijke maat, biedt professionals de kans om palliatieve zorg opnieuw uit te vinden – vanuit vertrouwen, aandacht en verbinding.
Voor iedereen die betrokken is bij zorg, sociaal werk, vrijwilligerswerk of beleidsontwikkeling: wij kijken zeer uit naar de lezing van Rotmans als catalysator voor de transitie naar een meer mensgerichte, verbonden samenleving.
Geïnspireerd geraakt door dit overzicht? Inschrijven voor het congres kan via Carend, Agora, BPSW of PZNL. Samen bouwen aan zorg die écht telt.
Wil je meer weten over het programma van het congres kijk dan hier. Wil je je inschrijven, dan kan dit via deze link.