Levenseinde doula en gezondheidswetenschapper Diana Stassen werkte meer dan 25 jaar als palliatief wijkverpleegkundige. Ze leerde daardoor de medische en verpleegkundige kant van het stervensproces goed kennen maar ze is juist ook geinteresseerd in het menselijke en mysterieuze aspect van de allerlaatste levensfase. Ze werd levenseinde doula, schreef er een boek over en leidt levenseinde doula’s op. Carend sprak met haar.
Waardoor maakte je de switch naar levenseinde doula?
‘Het werk als wijkverpleegkundige werd steeds verder uitgehold en ik miste de holistische zorg. Het gaat niet alleen om medische zorg maar er is ook een menselijke, emotionele en zelfs spirituele laag die aandacht verdient. Ik wilde meer bieden en laten zien dat er naast de verdrietige kanten aan het stervensproces ook schoonheid en wijze lessen te leren zijn. Via trainingen en omwegen heb ik mijn pad gevonden. Ik ben nu zo´n jaar of zeven levenseinde doula en heb het kennisplatform Ster in Zorg opgezet en de opleiding tot levenseinde doula ontwikkeld.’
Niet iedereen kent de term levenseinde doula. Wat houdt het in?
‘Een levenseinde doula is iemand die naast de artsen en verpleegkundigen staat en zich richt op de kwaliteit van de laatste levensfase. Niet alleen voor de stervende maar ook voor de naasten.’
Hoe kom je aan cliënten?
‘Via via en ook wel via social media en een podcast. Het wordt niet vergoed. Bij intensieve zorg schakel ik soms vrijwilligers in want het moet wel betaalbaar blijven. Soms melden mensen zich al in een vroeg stadium, als ze nog gezond zijn. Nu en dan spreek ik iemand die zich na de pensioenleeftijd wil oriënteren op zijn of haar laatste levensfase. Vaak willen ze de kinderen niet te veel belasten. Dat is een ideale situatie want dan is er nog geen paniek en stress. Je kunt het nooit plannen maar je kunt wel dingen benoemen. Veel mensen willen thuis sterven maar ze realiseren zich niet altijd wat dat vraagt aan zorg.’
Meestal wordt je ingeschakeld als mensen al ziek zijn?
‘Ja. Soms omdat de stervensfase langer duurt dan verwacht. Of als iemand onrustig is. Veel mantelzorgers weten niet goed wat ze kunnen doen. Vaak is er wel zorg van de wijkverpleging maar die komen hooguit een paar uur per dag. De overige twintig uur is er niemand. Ook zie ik vaak ouderen waarbij de één ziek is en de ander ook niet gezond. Het is niet humaan dat die partner volledig voor de ongeneeslijke zieke zorgt.’
Je hebt een boek geschreven over jouw werk: De ziel terug in stervensbegeleiding. Wat is de aanleiding daarvan?
‘Ik wilde een handboek schrijven voor iedereen die nabij wil zijn in de laatste levensfase, als mantelzorger, vrijwilliger, zorgprofessional of levenseinde doula. Met dit boek wil ik laten zien dat het levenseinde ook een fase kan zijn van rust, vertragen, betekenis geven — én dat je niet machteloos hoeft toe te kijken.’
Welke onderwerpen komen aan bod?
‘Ik geef praktische informatie, beschrijf hoe je een levenseindeplan kan opstellen, leg uit wat euthanasie is en palliatieve sedatie en vertel hoe je bij iemand kunt waken. Ook geef ik advies aan mantelzorgers over hoe ze het zorgen vol kunnen houden.’
Je bent een opleiding gestart voor mensen die ook levenseinde doula willen worden. Zijn er veel aanmeldingen?
‘Ja voor dit najaar zitten we vol en er zijn ook al aanmeldingen voor 2026. We werken met gastdocenten en verwachten een stevige basis van de deelnemers. De meeste cursisten zijn coach of therapeut en sommigen werken al in de zorg. Het is mooi om te zien dat er zo veel mensen in de zorg gemotiveerd zijn om te helpen in de allerlaatste levensfase.’
Tijdens het congres Rouw en Nazorg op 21 januari 2026 duiken we samen met vier toonaangevende sprekers in de vele gezichten van verlies. Vanuit spiritueel, psychologisch, cultureel en ethisch perspectief belichten zij hoe we betekenisvolle ondersteuning kunnen bieden aan mensen die rouwen. Met verhalen uit de praktijk, wetenschappelijke inzichten en praktische handvatten.