Er is geen twijfel mogelijk: werken als arts in Gaza, midden in een brute oorlog, is een van de zwaarste beproevingen die iemand in dit vak kan meemaken. We behandelen elke dag tientallen gewonden en als spoedarts is het verlichten van pijn één van mijn grootste worstelingen. We hebben simpelweg geen sterke pijnstillers voor de mensen die ze het hardst nodig hebben. Sommige dagen is ketamine het enige anestheticum dat beschikbaar is. En eerlijk gezegd zijn er momenten dat we helemaal niets hebben om de pijn te verlichten.
In die momenten zijn woorden ons enige wapen — vooral bij kinderen.
Ik herinner me een klein meisje. Haar hele familie was gedood. Ik bleef even bij haar zitten en fluisterde woorden van troost, ook al liet de enorme stroom patiënten dit nauwelijks tijd toe. Maar ik deed wat ik kon. Het enige wat ik haar kon geven was een diclofenac-injectie om een fractie van haar pijn te verzachten. Het was lang niet genoeg — ze had een bekkenfractuur. En zij is slechts één verhaal van velen.
In vele gevallen kunnen we niet meer bieden dan emotionele steun — steun die we zelf ook wanhopig nodig hebben, omdat we dingen zagen die niemand ooit zou mogen zien.
Mensen vragen ons vaak hoe we dit emotioneel volhouden. De waarheid is dat er geen eenvoudig antwoord is. Sommige dagen zitten we na de dienst samen ergens in een hoek van het ziekenhuis — uitgeput, zwijgend, alleen maar elkaars aanwezigheid delend omdat niemand weet wat te zeggen. Andere dagen dwingen we onszelf om kort te bespreken wat er is gebeurd, gewoon om iets van de spanning los te laten.
Soms schrijf ik dingen op: kleine notities of herinneringen. Niet omdat het iets oplost, maar omdat dit het gewicht een beetje draaglijker maakt. En er zijn dagen waarop we simpelweg doorgaan, zonder tijd om iets te verwerken. In oorlog wordt overleven een routine, en emoties worden uitgesteld tot een stiller moment — dat zelden komt.
Wat ons gaande houdt, is het geloof dat zelfs de kleinste daad van zorg ertoe doet. Een hand op een schouder, een zachte stem, simpelweg naast iemand blijven in diens donkerste uur. Wanneer de medicijnen opraken, wordt menselijkheid onze krachtigste behandeling.
Dr. Abdalqader, teamleider van de spoedeisende hulp en seniorarts in een van de belangrijkste nog semi functionerende ziekenhuizen in Gaza.
Toelichting van Sabine Netters, oprichter van Carend:
Dit verhaal staat niet op zichzelf. Het raakt de kern van palliatieve zorg: aanwezig zijn, lijden verlichten, menselijkheid bieden wanneer er niets anders meer overblijft.
Een belangrijk artikel in het medische tijdschrift The Lancet laat zien dat mensen in oorlog vaak geen goede pijnbehandeling krijgen. Vooral in Gaza is de toegang tot morfine en andere pijnstillers heel slecht. Daardoor hebben gewonde mensen — ook kinderen, ouderen en ernstig zieken — vaak onnodig veel pijn.
Artsen in Gaza vertellen dat ze soms alleen een beetje ketamine hebben. En soms helemaal niets. The Lancet noemt dit een voorkombare ramp, omdat pijn wél te behandelen is — maar de medicijnen simpelweg niet beschikbaar zijn door de oorlog.
Het artikel waarschuwt dat zorgverleners hierdoor dingen meemaken die diepe emotionele sporen nalaten. Ze weten wat goede zorg is, maar kunnen het niet geven. Dat is precies wat dr. Abdalqadr beschrijft in zijn verhaal.
Rosa, W. E., Knaul, F. M., Schears, R. M., & Zakaria, S. (2023). Access to palliative medicine in armed conflict. The Lancet, 402(10403), 127–128.
Steun Artsen in Nood
Bij Carend geloven we dat compassie geen grenzen kent. Dat waardigheid geen luxe is. En dat palliatieve zorg — zelfs in oorlog — een mensenrecht is. Daarom doen we hier een oproep voor Artsen in Nood.
In één van onze laatste Carend overleggen hebben we samen besloten om dit jaar geen geld te verspillen aan kerstcadeaus, maar het geld te doneren aan een goed doel. Daarom hebben we onlangs 1000 euro overgemaakt aan Artsen in Nood. En vragen we jullie om een bescheiden donatie voor dit belangrijke initiatief. Want ook daar is de wens om goede palliatieve zorg te leveren en ook daar is geld nodig.
Deze oproep voelt voor mij, Sabine, persoonlijk. Naast mijn werk als internist-oncoloog en oprichter van Carend ben ik sinds kort ook voorzitter van Artsen in Nood. Ook ben ik buddy van dr. Abdaqader, wiens verhaal jullie hebben gelezen. Jeroen, die de digitale techniek bij Carend doet, is buddy van dr. Waleed. Waleed is een senior coassistent, die in het ziekenhuis waar hij werkt ook woont, omdat zijn huis is gebombardeerd.
We zien van dichtbij hoe ontzettend belangrijk het is dat jonge artsen en andere zorgverleners in Gaza niet alleen financiële steun krijgen, maar ook emotionele en menselijke begeleiding. Hun veerkracht is groot — maar niemand kan dit alleen dragen.
👉 Met één Gift Card for Gaza geef je directe steun aan zorgverleners die blijven zorgen onder onvoorstelbare omstandigheden.
Jouw bijdrage betekent:
Financiële steun voor artsen, verpleegkundigen, apothekers, tandartsen en studenten.
Veiligheid en emotionele begeleiding voor professionals die dagelijks geconfronteerd worden met trauma.
Professionele erkenning en zichtbaarheid — zodat zij weten dat de wereld hen ziet.
Waardigheid en hoop — precies waar palliatieve zorg over gaat.
Het symbool van Artsen in Nood is de tayara — de Palestijnse vlieger die boven muren uitstijgt. Net zoals we met palliatieve zorg proberen te doen.
Met jouw gift help je nieuwe verhalen van veerkracht en leven dragen, voorbij bommen en blokkades.
💛 Doneer vandaag, of geef een Gift Card for Gaza cadeau.
Print het certificaat, geef het aan iemand die je lief is, en weet: wie een arts steunt, helpt meer dan één mens.
Dank je wel dat je — samen met Carend en Artsen in Nood — de zorgverleners van Gaza ondersteunt.
Vandaag, morgen en in 2026.
