In de hospicewoning waar ik werk hebben wij een mooie eettafel, gemaakt van het hout dat gekapt is om ons huis op deze plek te kunnen bouwen. Onze gasten worden uitgenodigd om deel te nemen aan de gezamenlijke maaltijden aan deze tafel en hoewel niet iedereen dit kan of wil, zijn er bijna altijd wel een aantal gasten die met elkaar aan tafel eten.
Dat de gemeente Alphen aan den Rijn ondanks z´n 100.000 inwoners toch net een dorp lijkt blijkt wel uit het feit dat er heel geregeld connecties tussen onze gasten blijken te bestaan. Is het niet rechtstreeks, dan wel via wederzijdse kennissen, familie of collega´s. Mooi om dit mee te maken en te zien hoe er leuke en vaak ook luchtige gesprekken op gang komen.
Maar ook als mensen elkaar nog helemaal niet kennen komt het voor dat de connectie er in dit laatste stukje van het leven toch nog komt. Ik vind het altijd weer bijzonder om te ervaren dat mensen daar zelfs in de laatste fase van hun leven nog voor open staan.
Zo gaat het ook tussen mevrouw T en meneer M. Hij is een heer van stand, in zijn werkzame leven directeur, die bij alle maaltijden netjes gekleed aan tafel verschijnt. Zij is een volkse dame die haar kunstgebit voor het gemak maar thuis heeft achtergelaten, want het past toch niet meer. Een groter verschil tussen twee mensen kan er bijna niet bestaan en het lot bracht ze nu aan onze eettafel samen.
Tijdens de maaltijden is mevrouw meestal aan het woord terwijl meneer luistert. Mevrouw is vaak verdrietig, niet omdat ze komt te overlijden, nee, juist omdat het leven haar zo zwaar gevallen is. Ze was graag moeder geworden, maar allebei haar dochtertjes zijn doodgeboren. Financieel had ze het niet makkelijk en ze moet al heel lang zonder haar ouders en lieve man leven. Dit viel haar helemaal niet mee. En nu is ze in het hospice om te sterven en gebeurt dat ook nog eens niet zo snel als ze wil. Euthanasie en palliatieve sedatie zijn onbespreekbaar voor haar, maar iedere dag is ze opnieuw verdrietig omdat ze toch weer wakker geworden is. Ze benoemt dit geregeld aan tafel en moet dan meestal ook huilen. Meneer toont altijd, zonder veel woorden, begrip en geeft ruimte voor haar verdriet.
Op een avond, meneer zit zoals gewoonlijk aan het hoofd van de tafel en mevrouw op de eerste plek ernaast, steekt meneer tijdens een verdrietig moment van mevrouw zijn hand naar haar uit en legt deze op de hoek van de tafel, mevrouw volledig vrijlatend of ze er iets mee wil doen. Het gebaar lijkt maar klein, maar is tegelijk heel groots en getuigt van heel veel gevoel en empathie. Mevrouw stelt het gebaar kennelijk op prijs en legt haar hand op die van meneer. En zo zitten ze daar minutenlang, letterlijk in contact met elkaar, zachtjes strelend over elkaars hand. Zo mooi, zo oprecht, zo teder, bijzonder en lief. Een prachtig tafereel om gade te slaan en er getuige van te zijn hoe meneer, ondanks zijn eigen proces en naderende overlijden, zoveel ruimte, steun en troost kan bieden aan mevrouw.
Irma is sinds 2017 zorgvrijwilliger in het hospice in Alphen aan den Rijn. Tijdens de diensten die ze daar mag doen maakt ze geregeld mooie en bijzondere gebeurtenissen mee. Soms groots en soms heel klein, maar bijna altijd van grote waarde.
Op woensdag 5 november vindt het congres 'Zorg in de stervensfase" van Carend plaats in het Beatrixtheater in Utrecht. Dit evenement biedt artsen, verpleegkundigen, vrijwilligers, studenten en alle geïnteresseerden de kans om alles te leren over zowel formele als informele zorg in de laatste levensfase. Het congres belicht nadrukkelijk alle vier de domeinen van palliatieve zorg, met dit jaar speciale aandacht voor rouw en nazorg met presentaties van Carlo Leget, Jacob van Wielink en Manu Keirse. Meer informatie? Klik hier